Behandeling van resistente tuberculose
Behandeling van Latente Tuberculose Infectie
Behandeling tijdens zwangerschap en lactatie
Behandeling van tuberculose
Een tuberculosepatiënt kan in principe volledig genezen met antibiotica. Gedurende minstens 6 maanden moeten 3 à 4 geneesmiddelen ingenomen worden, zogenaamde tuberculostatica. Lees hier de richtlijnen voor artsen voor diagnose en behandeling van tuberculose.
Een ervaren longarts kan de behandeling best opstarten en opvolgen. De verpleegkundigen van de VRGT kunnen de patiënt begeleiden tijdens deze lange en lastige behandeling via therapiesupervisie.
De meeste tuberculosegeneesmiddelen worden volledig terugbetaald door de ziekteverzekering. Patiënten die behandeld worden met onvolledig of niet terugbetaalde geneesmiddelen of die niet aangesloten zijn bij de verplichte ziekteverzekering kunnen beroep doen op het project BELTA-TBnet.
Behandeling van resistente tuberculose
Het onjuist gebruik van antibiotica heeft het ontstaan van resistente bacteriën bevorderd. Resistente tuberculose betekent dat de bacteriën ongevoelig zijn voor één of meer tuberculosegeneesmiddelen.
Een persoon kan resistente tuberculose krijgen door rechtstreekse infectie met resistente bacteriën.
Het is echter ook mogelijk dat een gevoelige tuberculose resistent wordt ten gevolge van een foutieve behandeling of een onregelmatige geneesmiddeleninname.
Multiresistente vormen van tuberculose zijn in België zeldzaam (+/- 1,7%) maar wereldwijd een groot en toenemend probleem. In sommige landen zijn reeds tot 30% van de nieuwe gevallen multiresistent. De bacterie is dan ongevoelig geworden voor de meeste van de eerstelijnsgeneesmiddelen.
Er moet overgestapt worden op tweedelijnsgeneesmiddelen die minder effectief zijn, meer nevenwerkingen hebben, veel duurder zijn en veel langer (soms tot 24 maanden) moeten ingenomen worden. De meeste gevallen in België kunnen op deze manier wel nog genezen.
Multiresistente gevallen zijn niet per se meer besmettelijk, ze zijn wel moeilijker te behandelen.
De VRGT coördineert een experten comité van artsen die ervaring hebben met het behandelen van multiresistente gevallen in België. Klinisch advies kan via ons gevraagd worden.
Behandeling van Latente Tuberculose Infectie
Indien een tuberculinehuidtest positief is, wilt dit zeggen dat het lichaam ooit in contact kwam met de tuberculosebacterie. Er wordt dan een foto van de longen genomen om actieve tuberculose en dus afwijkingen in de longen uit te sluiten. Als deze foto geen afwijkingen laat zien, spreken we van een latente (slapende) tuberculose infectie.
De persoon heeft geen tuberculose en kan niemand besmetten maar is wel geïnfecteerd met de tuberculose bacterie. Het lichaam maakt afweerstoffen aan om de bacterie te doden of in bedwang te houden. We weten echter nooit met zekerheid of het lichaam daarin zal slagen. Er is bij normale, gezonde mensen een kans van (slechts) 10% om ooit in het leven ziek te worden. Een 90% van de besmettingen zal dus nooit tot ziekte leiden.
Om de kans nog kleiner te maken dat de ziekte zich ontwikkelt wordt een preventieve therapie aangeraden die de bacterie in het lichaam moet doden. Het meest gebruikte antibioticum heet isoniazide (INH). Het is belangrijk dat dit medicijn elke dag op een vast tijdstip ingenomen wordt en dat gedurende minstens 6 maanden. Voor de rest is een gezonde leefwijze voldoende en wordt alcoholgebruik sterk afgeraden. Het is belangrijk dat de arts weet welke andere medicijnen er gebruikt worden.
De kans op bijwerkingen is klein, al komen bij sommige mensen soms leverfunctiestoornissen voor. Andere mogelijke bijwerkingen zijn:
- moeheid en prikkelbaarheid
- hoofdpijn en concentratiestoornissen
- maag- darmklachten
- huiduitslag
Gedurende de preventieve behandeling wordt de patiënt regelmatig gecontroleerd door de behandelend arts. Vaak zijn bloedtesten voor het inschatten van de leverfunctie nodig. Wanneer isoniazide niet verdragen wordt, kan de arts ook een ander geneesmiddel of een combinatie van geneesmiddelen voorschrijven.
Niet iedereen komt even sterk in aanmerking voor deze preventieve therapie. Het blijft een individuele beslissing van de arts die de patiënt het beste kent en kan inschatten, meestal de huisarts of longarts.
Voor meer diepgaande informatie over de preventieve behandeling van LTBI verwijzen we naar de nieuwe richtlijnen. Zie ook onze pagina over LTBI.
Behandeling tijdens zwangerschap en lactatie
De behandeling van tuberculose moet niet worden uitgesteld omdat de patiënt zwanger is.
Onbehandelde tuberculose is gevaarlijker voor de zwangere vrouw en haar ongeboren kind dan de tuberculosebehandeling.
De eerstelijns tuberculostatica zijn veilig tijdens de zwangerschap. Er is ook geen enkele reden om de zwangerschap af te breken.
Ook borstvoeding kan veilig gegeven worden.
Bij zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven, wordt het aangeraden om routinematig pyridoxine te geven. Aangezien er een tekort van pyridoxine kan optreden tijdens het gebruik van isoniazide.
Bij zwangeren moeten de leverfuncties regelmatig gecontroleerd worden (tijdens de eerste 8 weken, elke 2 weken en nadien elke maand).
Behandeling bij kinderen
Voor de tuberculosebehandeling bij kinderen adviseert de Wereldgezondheidsorganisatie hogere dosissen voor kinderen dan voor volwassenen.
Verder is de behandeling bij kinderen hetzelfde als bij volwassenen. Buiten bij tuberculeuze meningitis en osteoarticulaire tuberculose, hier wordt een behandeling van 9 tot 12 maanden geadviseerd.
Bij heel jonge kinderen wordt best een pediater geraadpleegd voor verdere opvolging.
Raadpleeg de richtlijnen voor meer informatie.
